Nguyễn Thái Học (1904 - 1930 ) quê ông ở làng Thổ Tang, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Thuở nhỏ, ông học chữ Hán, sau học chữ Quốc ngữ và chữ Pháp ở trường Pháp - Việt ở tỉnh Vĩnh Yên, Trường Sư phạm Hà Nội rồi chuyển sang Trường Cao đẳng Thương mại. Năm 1926, khi học Trường Cao đẳng Thương mại, ông gửi thư cho nhà cầm quyền Pháp yêu cầu mở mang nền công thương trong xứ, thiết lập Trường Cao đẳng Công nghệ, cho người Việt Nam được quyền tự do mở trường học. Ông lại gửi thư đòi nhà đương cục Pháp cải tổ nền hành chính trong nước và ban bố quyền tự do ngôn luận. Những điều ông yêu cầu đều bị chính quyền thực dân cự tuyệt.
Từ năm 1926, ông bỏ học, hoạt động chính trị. Năm 1927, ông cùng Phạm Tuấn Tài, Phạm Trấn Lâm, Hoàng Phạm Tuân lập ra Nam đông thư xã tại số 6 đường 96, gần hồ Trúc Bạch (Hà Nội).
Tháng 12/1927, ông lập ra Việt Nam Quốc dân đảng, được bầu làm chủ tịch đảng. Quốc dân đảng nêu rõ mục đích:"Liên lạc tất cả anh em đồng chí không phân biệt giai cấp, tôn giáo, dùng vũ lực để lấy lại quyền độc lập cho nước Việt Nam". Ông cùng Nguyễn Khắc Nhu, Phó Đức Chính, Hồ Văn Mịch... hoạt động tích cực trong hai năm gây dựng được cơ sở cho đảng.
Năm 1930, ông tổ chức khởi nghĩa ở một số nơi (Yên Bái, Phú Thọ,..), ở Hà Nội cũng có ném tạc đạn phối hợp. Nguyễn Thái Học trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa ở Yên Bái (10/2/1930). Nhưng ở những nơi khác, cuộc khởi nghĩa đều thất bại nhanh chóng. Sau một thời gian lẩn tránh, Nguyễn Thái Học bị bắt ở ấp Cổ Vịt, thuộc Hải Dương, bị đưa ra Hội đồng Đề hình. Ngày 17/6/1930, cùng 12 đồng chí khác, Nguyễn Thái Học bị địch xử chém tại tỉnh lị Yên Bái.
(Theo: Đinh Xuân Lâm - Trương Hữu Quýnh(Chủ biên), từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam)
Không có nhận xét nào...