Phạm Hồng Thái sinh ngày 14/5/1895, trong một gia đình nhà nho nghèo ở làng Do Nha, nay là xã Hưng Nhân, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Sau một thời gian đi học, năm 1920 anh vào làm công nhân ở một nhà máy xe lửa Trường Thi và nà máy đèn Bến Thủy. Sau cuộc tổ chức bãi công ở đây, anh bị đuổi việc, phải tìm ra mỏ kẽm ở Chợ Chu ( Bắc Cạn) xin làm thợ nguội. Ở đây, anh vận động công nhân bãi công chống ách áp bức bóc lột của bọn chủ, nên lại bị đuổi. Năm 1922, anh xin được vào làm công nhân nhà máy xi măng Hải Phòng.
Đầu năm 1924, anh cùng với Lê Hồng Phong và Lê Thiết Hùng tìm đường sang Thái Lan, rồi sang Trung Quốc, Tại Quảng Châu, anh gia nhập tổ chức Tâm tâm xã - một tổ chức của những người Việt Nam yêu nước tại Quảng Châu.
Nhằm tăng cường mối quan hệ kinh tế cùng như sự câu kết chính trị với các nước láng giềng ở Đông Dương, đặc biệt là với các địa bàn có phong trào yêu nước của người Việt Nam hoạt động, Toàn quyền Đông Dương Méc-lanh đã thực hiện hàng loạt các cuộc viếng thăm Vân Nam phủ (4/4/1924), Nhật Bản (từ ngày 26/4),... Trên đường từ Nhật Bản về Đông Dương, Méc-lanh ghé thăm khu tô giới của Pháp ở Quảng Châu, cùng là một trung tâm rất sôi động của các tổ chức cách mạng của người Việt Nam. Nhân cơ hội này, tổ chức Tâm tâm xã quyết định trừng trị tên thực dân đầu xỏ Méc-lanh để gây thanh thế. Phạm Hồng Thái được sự hỗ trợ của Lê Hồn Sơn được giao thực hiện sứ mệnh này.
Tối 19/6/1924, Phạm Hồng Thái cải trang thành một phóng viên lọt được vào khách sạn Vích-to-ri-a ở Sa Diện, nơi tổ chức bữa tiệc có Méc-lạnh tham dự, và đã dùng tạc đạn để ám sát y. Nhưng cụ mưu sát không thành, tạc đạn nổ chỉ làm chết và bị thương một vài quan chức, tùy tùng. Bị cảnh sát thực dân truy đuổi, thế cùng Phạm Hồng Thái nhảy xuống sông Châu Giang và bị dòng nước quấn trôi. Anh đã hi sinh anh dũng. Sự kiện này gây một tiếng vang lớn đối với dư luận Trung Quốc và một số nước khác, đồng thời gây xúc động mạnh mẽ trong những người Việt Nam yêu nước. Thi hài Phạm Hồng Thái được Chính phủ Tôn Trung Sơn trân trọng chôn cất ở Đài liệt sĩ Hoàng Hoa Cương. Mặc dù mục đích trừng trị tên toàn quyền Đông Dương không thành, nhưng tiếng bom Phạm Hồng Thái bùng nổ đúng lúc vào những nhân cách mạng trong nước đã phát triển và cũng đã tiếp thu được ảnh hưởng tốt của cách mạng nước ngoài dội vào nên có tác dụng thức tỉnh lòng yêu nước của đồng bào, "báo hiệu bắt đầu thời đại đấu tranh mới của dân tộc, như chim én báo hiệu mùa xuân".
(Theo: Đinh Xuân Lâm và Trương Hữu Quýnh, từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam).
Không có nhận xét nào...