Ngô Gia Tự sinh ngày 3/12/1908, tại làng Tam Sơn , huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Năm 1925, ông tham gia phong trào học sinh bãi khóa đòi thực dân Pháp trả lại tự do cho cụ Phan Bội Châu. Bị đuổi khỏi trường Bưởi, Ngô Gia Tự mở trường dạy học ở quê, được giới thiệu vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, sau đó sang Quảng Châu dự huấn luyện, giữa năm 1927 trở về, được Kì bộ chỉ định vào Tỉnh Đảng bộ Bắc Ninh.
Năm 1928, thực hiện chủ trương "vô sản hóa", ông làm công nhân khuân vác ở bến cảng Sài Gòn, sau trở về Hà Nội cùng một số đồng chí khác đứng ra triệu tập hội nghị chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản. Chi bộ cộng sản đầu tiên được thành lập tháng 3/1929 tại số nhà 5D Hàm Long (Hà Nội) có sự đóng góp to lớn của ông.
Ngày 28/5/1929, nổ ra cuộc bãi công của 200 công nhân hãng Avia, Ngô Gia Tự đã trực tiếp nói chuyện với anh em về vẫn đề giai cấp. Cuộc bãi công kéo dài từ ngày 28/5/1929 đến ngày 10/6/1929, buộc bọn chủ phải nhượng bộ giải quyết những yêu sách của công nhân.
Ngô Gia Tự sau khi chủ trương phản đối không thành lập Đảng Cộng sản của Hội nghị Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên họp tại Hương Cảng đã bỏ về nước, và ngày 17/6/1929 đã lập Đông Dương Cộng sản đảng ở Bắc Kì.
Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3/2/1930), Ngô Gia Tự được bầu làm Bí thư Ban Chấp hành lâm thời của Đảng bộ Nam Kì .
Cuối năm 1930. bị địch bắt tại Sài Gòn, bọn mật thám dùng đủ mọi cực hình để tra tấn ông mà vẫn không khai thác được gì, chúng đưa ông về giam ở Khám lớn Sài Gòn.
Ngày 2/5/1933, tòa Đại hình đặc biệt đã xử và kết án tù chung thân, đày ông ra Côn Đảo. Ở Côn Đảo ông thường khuyên anh em: "Phải biến nhà tù thành trường học, không nên bỏ phí thời giờ. Bất kì ở đâu ta cũng có thể hoạt động cho chủ nghĩa cộng sản được".
Cuối tháng 1/1935, ông đã mất tích trong cuộc vượt ngục giữa biển cả.
(Theo: Đinh Xuân Lâm - Trương Hữu Quýnh(Chủ biên), từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam)
Không có nhận xét nào...