1. Đề thi tìm hiểu diễn biến của sự kiện lịch sử:
Ví dụ: hãy nêu diễn biến chính của chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.
Để làm được đề này học sinh cần phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
- Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra qua ba đợt:
Đợt 1 (từ 13 đến 17/3/1954): Quân ta tấn công vào Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc (Độc Lâp, Bản Kéo).
Đợt 2 (từ 30/3 đến 16/4/1954): Quân ta lần lượt tấn công vào các cao điểm phía đông khu vực Trung tâm Mường Thanh. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt, nhất là tại đồn A1, C1. Vòng vây khép chặt, dần dần đường tiếp tế bằng đường hàng không của địch bị cắt đứt.
Đợt 3 (từ 1/5 đến 7/5/1954): Quân ta đồng loạt tấn công vào khu trung tâm Mường Thanh và phân khu Nam. Chiều mùng 7/5 quân ta đánh vào Sở chỉ huy địch. Đến 7 giờ 30 phút ngày 7/5, lá cờ "Quyết chiến, quyết thắng" bay trên nóc hầm Đờ Caxtơri. Chiến dịch toàn thắng.
- Sau 56 ngày đêm chiến đấu liên tục, quân ta tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ: 16.200 tên, hạ 62 máy bay, thu toàn bộ vũ khí cơ sở vật chất kĩ thuật. Đập tan kế hoạch Na-va và mọi mưu đồ của đế quốc Pháp - Mĩ.
2.Đề thi xác định nguyên nhân thành công của một sự kiện lịch sử:
Ví dụ: Hãy nêu nguyên nhân thành công của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
Thắng lợi Cách mạng tháng Tám 1945 là kết quả tổng hợp của những nhân tố khách quan và chủ quan.
- Về khách quan:
+ Cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai của bọn đế quốc đã làm cho chúng ngày càng thêm suy yếu. Tiếp đó là cuộc chiến đấu của nhân dân Liên Xô va lực lượng dân chủ đã từng bước làm thất bại lực lượng phát xít Đức - Italia - Nhật Bản. Tất cả đã tác động đến quá trình cách mạng thế giới, thúc đẩy các dân tộc thuộc địa đấu tranh giải phóng.
+ Nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đã tận dụng điều kiện kiện khách quan thuận lợi đó dấy lên một phong trào giải phóng dân tộc. Đến khi lực lượng Đồng minh và Liên Xô đánh bại phát xít Nhật ở châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 14/8/1945 đã tạo nên thời cơ khách quan cho Cách mạng tháng Tám thắng lợi. Đó là thời cơ "Ngàn năm có một" được Đảng ta triệt để lợi dụng, kịp thời chớp lấy, phát động toàn dân nổi dậy khởi nghĩa, và đã giành được thắng lợi mau lẹ, ít đổ máu.
Tuy nhiên điều kiện khách quan đó chỉ có thể được phát huy thông qua điều kiện chủ quan của ta.
- Về chủ quan:
+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, từng trải qua những cuộc đấu tranh kiên cường, bất khuất vì độc lập, tự do. Vì vậy, khi Đảng Cộng sản Đông Dương và Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì mọi người hăng hái hưởng ứng, nhất tề đứng lên cứu nước, cứu nhà.
+ Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo với đường lối cách mạng đúng đắn, kịp thời.Vai trò lãnh đạo của Đảng là nguyên nhân quyết định thắng lợi Cách mạng tháng Tám năm 1945.
+ Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám còn là thắng lợi của việc xây dựng lực lượng cách mạng, trực tiếp là lực lượng chính trị của quần chúng. Trên cơ sở lực lượng chính trị, từng bước xây dựng lực lượng vũ trang. Đó là hai lực lượng hùng hậu được Đảng sử dụng hợp lí nhằm phát huy sức mạnh to lớn vào cuộc đấu trnh giải phóng dân tộc.
3. Đề thi yêu cầu lập bảng niên biểu về các sự kiện lịch sử:
Với dạng đề này, việc ghi nhớ kiến thức là vô cùng quan trọng, thêm vào đó, học sinh phri nhớ chính xác những mốc thời gian, sự kiện để điền đúng vào vị trí bảng niên biểu. Kiến thức được sử dụng làm dạng bài tập này phải được chắt lọc sao cho đáp ứng yêu cầu đúng, đủ và ngắn gọn.
4. Đề thi xác định, phân tích tính chất của sự kiện lịch sử:
Ví dụ: hãy trình bày nội dung của Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Ái Quốc soạn thảo.
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
a. Nêu hoàn cảnh ra đời của Cương lĩnh chính trị đàu tiên của Đảng
Tại Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/19230), các đại biểu đã thảo luận và thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo. Đó là Cương lĩnh cách mạng đầu tiên của Đảng.
b.Phân tích nội dung của Cương lĩnh
- Cương lĩnh xác định đường lối chiến lược cách mạng Đảng là tiến hành cuộc "Tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản".
- Nhiệm vụ của cách mạng là đánh đổ đế quốc Pháp, phong kiến tay sai và tư sản phản cách mạng, làm cho nước Việt Nam được độc lập tự do; lập chính phủ công, nông, binh; tổ chúc quân đội công nông, tịch thu hết sản nghiệp lớn của đế quốc, tịch thu ruộng đất của đế quốc và bọn phản cách mạng chia cho dân cày nghèo, tiến hành cách mạng ruộng đất...
- Lực lượng cách mạng là công - nông, tiếu tư sản, trí thức. Còn phú nông, trung tiểu địa chủ và tư bản thì lợi dụng hoặc trung lập, đồng thời phải liên lạc với các dân tộc bị áp bức và vô sản trên thế giới.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp vô sản sẽ giữ vai trò lãnh đạo cách mạng.
c. Ý nghĩa của Cương lĩnh
Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo tuy còn vắn tắt, song đây là một cương lĩnh giải phóng dân tộc sáng tạo, sớm kết hợp đúng đắn về vấn đề dân tộc và giai cấp. Độc lập và tự do là tư tưởng cốt lõi của Cương lĩnh này.
5. Đề thi xác lập mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện lịch sử của thế giới với Việt Nam:
Ví dụ: trình bày tác động của hai sự kiện lịch sử sau đây đối với cách mạng Việt Nam thời kì 1939 - 1945:
- Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (9/1939).
- Phát xít Nhật đầu hàng quân Đồng minh (9/1945).
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững những kiến thức cơ bản sau đây:
* Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (9/1939)
- Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ vào ngày 1/9/1939 với sự kiện Đức tấn công Ba Lan. Hai ngày sau Anh, Pháp tuyên chiến với Đức.
- Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, bọn Pháp ở Đông Dương phát xít hóa bộ máy nhà nước, tăng cường vơ vét bóc lột nhân dân ta và đàn áp phong trào cách mạng. Vận mệnh các dân tộc Đông Dương bị đe dọa nghiêm trọng.
- Trước tình hình đó, Đảng ta đã chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu và cấp thiết. Chủ trương đó được thể hiện trong Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (11/1939). Nêu nội dung và ý nghĩa của Hội nghị.
* Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh (8/1945)
- Đến tháng Tám năm 1945, quân đội Nhật liên tiếp bị thất bại ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương, nhất là khi đội quân Quan Đông đứng trước nguy cơ bị Hồng quân Liên Xô tiêu diệt và bị Mĩ ném hai quả bom nguyên tử. Ngày 15/8/1945, phát xít Nhật chính thức đầu hàng quân Đồng minh vô điều kiện; quân Nhật ở Đông Dương bị tê liệt, chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang cực độ. Thời cơ cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã đến.
- Trước tình hình đó, Đảng ta triệu tập Hội nghị Toàn quốc (14 đến 15/8/1945) quyết định phát lệnh tổng khởi nghĩa giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương... Tiếp đó, Đại hội quốc dân họp ở Tân Trào (16 đến 17/8/1945) tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng; thông qua 10 chích sách của Việt Minh, thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam.
6. Đề thi xác định tính kế thừa giữa các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử
Với dạng đề thi này, đòi hỏi các em phải hiểu rõ quá trình phát triển liên tục, thống nhất, tính phong phú, đa dạng của các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử. Khi làm loại đề thi này, học sinh phải nắm vững vấn đề có tính quy luật trong sự phát triển và sự tiếp nối lôgíc giữa quá khứ - hiện tại - tương lai.
7. Đề thi tìm hiểu khuynh hướng phát triển của một sự kiện, một thời đại hay một xã hội nói chung
Kiểu đề thi này đòi hỏi các em phải nắm vững được phương pháp tư duy biện chứng để đoán định sự phát triển tương lai của sự kiện lịch sử trên cơ sở hiểu rõ quá khứ và hiện tại.
Ví dụ: Khi nghe tin Nhật bị Đồng minh đánh bại, Đảng ta và Hồ Chí Minh đã chuẩn bị những gì để phát động quần chúng Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945?
- Ngay từ ngày 13/8/1945, khi nhận được những thông tin về việc Nhật đầu hàng,Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh lập tức thành lập Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc. 23 giờ cùng ngày Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc ban bố "Quân lệnh số 1" chính thức phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Từ ngày 14 đến ngày 15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước giành chính quyền trước khi quân Đồng minh kéo vào Đông Dương; quyết định những vấn đề quan trọng về chính sách đối nối, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.
- Tiếp đó, từ ngày 16 đến ngày 17/8/1945, Đại hội Quốc dân được triệu tập tại Tân Trào. Đại hội tán thành Tổng khởi nghĩa của Đảng thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Đại hội quyết định lấy lá cờ đỏ sao vàng năm cánh làm Quốc kì, bài hát Tiến quân ca làm Quốc ca.
8. Đề thi tìm hiểu ý nghĩa của sự kiện và rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử đối với ngày nay
Ví dụ: Hãy phân tích ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945
* Ý nghĩa lịch sử
- Cách mạng tháng Tám "Mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc ta". Nó đac phá tan xiềng xích nô lệ hơn 80 năm của thực dân Pháp,ách thốn trị của phát xít Nhật gần 5 năm, lật nhào chế độ phong kiến thống trị trên đất nước ta ngót chục thế kỉ, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - Nhà nước do nhân dân lao động làm chủ.
- Thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám nưm 1945 đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng Việt Nam, mở đầu kỉ nguyên mới của dân tộc: kỉ nguyên độc lập, tự do; kỉ nguyên nhân dân lao động lên nắm quyền làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của dân tộc, kỉ nguyên gairi phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã góp phần chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai, đã chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, góp phần làm suy yếu chúng, cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa đấu tranh tự giải phóng, "Có ảnh hưởng trực tiếp đến cách mjang Campuchia và Lào".
* Bài học kinh nghiệm
- Bài học về vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Leenin vào thực tiễn Việt Nam, nắm bắt được tình hình thế giới và cách mạng trong nước để thay đổi chủ trương chỉ đạo chiến lược cho phù hợp.
- Bài học về việc giải quyết đúng đắn giữa nhiệm vụ dân tộc và dâ chủ, đề cao vấn đề dân tộc, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
- Bài học về tập hợp, tổ chức đoàn kết lực lượng cách mạng trong Mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi, trên cơ sở liên minh công nông, tạo sức mạnh toàn dân, phân hóa cao độ kẻ thù tiến tới đánh bại chúng.
- Bài học về sự linh hoạt kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, kết hợp với chiến tranh du kích, đấu tranh chinh trị và khởi nghĩa từng phần, khởi nghĩa ở nông thôn và thành thị tiến tới Tổng khởi nghĩa.
- Bài học về việc kết hợp giữa đấu tranh và xây sựng để ngày càng vững mạnh về tổ chức, tư tưởng chính trị.
Qua các dạng đề thi trên các em thấy rắng: khi chúng ta đã nắm vững kiến thức rồi còn cần phải nhận dạng cho đúng các yêu cầu của đề thi để theo đó làm bài thi.Mỗi dạng đề có một yêu cầu riêng của nó, vì vậy, cần phải dựa vào các yêu cầu đó mà trả lời cho đúng trọng tâm của đề ra.
Ví dụ: hãy nêu diễn biến chính của chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.
Để làm được đề này học sinh cần phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
- Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra qua ba đợt:
Đợt 1 (từ 13 đến 17/3/1954): Quân ta tấn công vào Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc (Độc Lâp, Bản Kéo).
Đợt 2 (từ 30/3 đến 16/4/1954): Quân ta lần lượt tấn công vào các cao điểm phía đông khu vực Trung tâm Mường Thanh. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt, nhất là tại đồn A1, C1. Vòng vây khép chặt, dần dần đường tiếp tế bằng đường hàng không của địch bị cắt đứt.
Đợt 3 (từ 1/5 đến 7/5/1954): Quân ta đồng loạt tấn công vào khu trung tâm Mường Thanh và phân khu Nam. Chiều mùng 7/5 quân ta đánh vào Sở chỉ huy địch. Đến 7 giờ 30 phút ngày 7/5, lá cờ "Quyết chiến, quyết thắng" bay trên nóc hầm Đờ Caxtơri. Chiến dịch toàn thắng.
- Sau 56 ngày đêm chiến đấu liên tục, quân ta tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ: 16.200 tên, hạ 62 máy bay, thu toàn bộ vũ khí cơ sở vật chất kĩ thuật. Đập tan kế hoạch Na-va và mọi mưu đồ của đế quốc Pháp - Mĩ.
2.Đề thi xác định nguyên nhân thành công của một sự kiện lịch sử:
Ví dụ: Hãy nêu nguyên nhân thành công của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
Thắng lợi Cách mạng tháng Tám 1945 là kết quả tổng hợp của những nhân tố khách quan và chủ quan.
- Về khách quan:
+ Cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai của bọn đế quốc đã làm cho chúng ngày càng thêm suy yếu. Tiếp đó là cuộc chiến đấu của nhân dân Liên Xô va lực lượng dân chủ đã từng bước làm thất bại lực lượng phát xít Đức - Italia - Nhật Bản. Tất cả đã tác động đến quá trình cách mạng thế giới, thúc đẩy các dân tộc thuộc địa đấu tranh giải phóng.
+ Nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đã tận dụng điều kiện kiện khách quan thuận lợi đó dấy lên một phong trào giải phóng dân tộc. Đến khi lực lượng Đồng minh và Liên Xô đánh bại phát xít Nhật ở châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 14/8/1945 đã tạo nên thời cơ khách quan cho Cách mạng tháng Tám thắng lợi. Đó là thời cơ "Ngàn năm có một" được Đảng ta triệt để lợi dụng, kịp thời chớp lấy, phát động toàn dân nổi dậy khởi nghĩa, và đã giành được thắng lợi mau lẹ, ít đổ máu.
Tuy nhiên điều kiện khách quan đó chỉ có thể được phát huy thông qua điều kiện chủ quan của ta.
- Về chủ quan:
+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, từng trải qua những cuộc đấu tranh kiên cường, bất khuất vì độc lập, tự do. Vì vậy, khi Đảng Cộng sản Đông Dương và Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì mọi người hăng hái hưởng ứng, nhất tề đứng lên cứu nước, cứu nhà.
+ Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo với đường lối cách mạng đúng đắn, kịp thời.Vai trò lãnh đạo của Đảng là nguyên nhân quyết định thắng lợi Cách mạng tháng Tám năm 1945.
+ Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám còn là thắng lợi của việc xây dựng lực lượng cách mạng, trực tiếp là lực lượng chính trị của quần chúng. Trên cơ sở lực lượng chính trị, từng bước xây dựng lực lượng vũ trang. Đó là hai lực lượng hùng hậu được Đảng sử dụng hợp lí nhằm phát huy sức mạnh to lớn vào cuộc đấu trnh giải phóng dân tộc.
3. Đề thi yêu cầu lập bảng niên biểu về các sự kiện lịch sử:
Với dạng đề này, việc ghi nhớ kiến thức là vô cùng quan trọng, thêm vào đó, học sinh phri nhớ chính xác những mốc thời gian, sự kiện để điền đúng vào vị trí bảng niên biểu. Kiến thức được sử dụng làm dạng bài tập này phải được chắt lọc sao cho đáp ứng yêu cầu đúng, đủ và ngắn gọn.
4. Đề thi xác định, phân tích tính chất của sự kiện lịch sử:
Ví dụ: hãy trình bày nội dung của Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Ái Quốc soạn thảo.
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững các vấn đề cơ bản sau đây:
a. Nêu hoàn cảnh ra đời của Cương lĩnh chính trị đàu tiên của Đảng
Tại Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/19230), các đại biểu đã thảo luận và thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo. Đó là Cương lĩnh cách mạng đầu tiên của Đảng.
b.Phân tích nội dung của Cương lĩnh
- Cương lĩnh xác định đường lối chiến lược cách mạng Đảng là tiến hành cuộc "Tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản".
- Nhiệm vụ của cách mạng là đánh đổ đế quốc Pháp, phong kiến tay sai và tư sản phản cách mạng, làm cho nước Việt Nam được độc lập tự do; lập chính phủ công, nông, binh; tổ chúc quân đội công nông, tịch thu hết sản nghiệp lớn của đế quốc, tịch thu ruộng đất của đế quốc và bọn phản cách mạng chia cho dân cày nghèo, tiến hành cách mạng ruộng đất...
- Lực lượng cách mạng là công - nông, tiếu tư sản, trí thức. Còn phú nông, trung tiểu địa chủ và tư bản thì lợi dụng hoặc trung lập, đồng thời phải liên lạc với các dân tộc bị áp bức và vô sản trên thế giới.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp vô sản sẽ giữ vai trò lãnh đạo cách mạng.
c. Ý nghĩa của Cương lĩnh
Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo tuy còn vắn tắt, song đây là một cương lĩnh giải phóng dân tộc sáng tạo, sớm kết hợp đúng đắn về vấn đề dân tộc và giai cấp. Độc lập và tự do là tư tưởng cốt lõi của Cương lĩnh này.
5. Đề thi xác lập mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện lịch sử của thế giới với Việt Nam:
Ví dụ: trình bày tác động của hai sự kiện lịch sử sau đây đối với cách mạng Việt Nam thời kì 1939 - 1945:
- Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (9/1939).
- Phát xít Nhật đầu hàng quân Đồng minh (9/1945).
Để làm được đề này, học sinh phải nắm vững những kiến thức cơ bản sau đây:
* Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (9/1939)
- Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ vào ngày 1/9/1939 với sự kiện Đức tấn công Ba Lan. Hai ngày sau Anh, Pháp tuyên chiến với Đức.
- Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, bọn Pháp ở Đông Dương phát xít hóa bộ máy nhà nước, tăng cường vơ vét bóc lột nhân dân ta và đàn áp phong trào cách mạng. Vận mệnh các dân tộc Đông Dương bị đe dọa nghiêm trọng.
- Trước tình hình đó, Đảng ta đã chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu và cấp thiết. Chủ trương đó được thể hiện trong Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (11/1939). Nêu nội dung và ý nghĩa của Hội nghị.
* Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh (8/1945)
- Đến tháng Tám năm 1945, quân đội Nhật liên tiếp bị thất bại ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương, nhất là khi đội quân Quan Đông đứng trước nguy cơ bị Hồng quân Liên Xô tiêu diệt và bị Mĩ ném hai quả bom nguyên tử. Ngày 15/8/1945, phát xít Nhật chính thức đầu hàng quân Đồng minh vô điều kiện; quân Nhật ở Đông Dương bị tê liệt, chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang cực độ. Thời cơ cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã đến.
- Trước tình hình đó, Đảng ta triệu tập Hội nghị Toàn quốc (14 đến 15/8/1945) quyết định phát lệnh tổng khởi nghĩa giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương... Tiếp đó, Đại hội quốc dân họp ở Tân Trào (16 đến 17/8/1945) tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng; thông qua 10 chích sách của Việt Minh, thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam.
6. Đề thi xác định tính kế thừa giữa các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử
Với dạng đề thi này, đòi hỏi các em phải hiểu rõ quá trình phát triển liên tục, thống nhất, tính phong phú, đa dạng của các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử. Khi làm loại đề thi này, học sinh phải nắm vững vấn đề có tính quy luật trong sự phát triển và sự tiếp nối lôgíc giữa quá khứ - hiện tại - tương lai.
7. Đề thi tìm hiểu khuynh hướng phát triển của một sự kiện, một thời đại hay một xã hội nói chung
Kiểu đề thi này đòi hỏi các em phải nắm vững được phương pháp tư duy biện chứng để đoán định sự phát triển tương lai của sự kiện lịch sử trên cơ sở hiểu rõ quá khứ và hiện tại.
Ví dụ: Khi nghe tin Nhật bị Đồng minh đánh bại, Đảng ta và Hồ Chí Minh đã chuẩn bị những gì để phát động quần chúng Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945?
- Ngay từ ngày 13/8/1945, khi nhận được những thông tin về việc Nhật đầu hàng,Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh lập tức thành lập Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc. 23 giờ cùng ngày Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc ban bố "Quân lệnh số 1" chính thức phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Từ ngày 14 đến ngày 15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước giành chính quyền trước khi quân Đồng minh kéo vào Đông Dương; quyết định những vấn đề quan trọng về chính sách đối nối, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.
- Tiếp đó, từ ngày 16 đến ngày 17/8/1945, Đại hội Quốc dân được triệu tập tại Tân Trào. Đại hội tán thành Tổng khởi nghĩa của Đảng thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Đại hội quyết định lấy lá cờ đỏ sao vàng năm cánh làm Quốc kì, bài hát Tiến quân ca làm Quốc ca.
8. Đề thi tìm hiểu ý nghĩa của sự kiện và rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử đối với ngày nay
Ví dụ: Hãy phân tích ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945
* Ý nghĩa lịch sử
- Cách mạng tháng Tám "Mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc ta". Nó đac phá tan xiềng xích nô lệ hơn 80 năm của thực dân Pháp,ách thốn trị của phát xít Nhật gần 5 năm, lật nhào chế độ phong kiến thống trị trên đất nước ta ngót chục thế kỉ, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - Nhà nước do nhân dân lao động làm chủ.
- Thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám nưm 1945 đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng Việt Nam, mở đầu kỉ nguyên mới của dân tộc: kỉ nguyên độc lập, tự do; kỉ nguyên nhân dân lao động lên nắm quyền làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của dân tộc, kỉ nguyên gairi phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã góp phần chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai, đã chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, góp phần làm suy yếu chúng, cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa đấu tranh tự giải phóng, "Có ảnh hưởng trực tiếp đến cách mjang Campuchia và Lào".
* Bài học kinh nghiệm
- Bài học về vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Leenin vào thực tiễn Việt Nam, nắm bắt được tình hình thế giới và cách mạng trong nước để thay đổi chủ trương chỉ đạo chiến lược cho phù hợp.
- Bài học về việc giải quyết đúng đắn giữa nhiệm vụ dân tộc và dâ chủ, đề cao vấn đề dân tộc, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
- Bài học về tập hợp, tổ chức đoàn kết lực lượng cách mạng trong Mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi, trên cơ sở liên minh công nông, tạo sức mạnh toàn dân, phân hóa cao độ kẻ thù tiến tới đánh bại chúng.
- Bài học về sự linh hoạt kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, kết hợp với chiến tranh du kích, đấu tranh chinh trị và khởi nghĩa từng phần, khởi nghĩa ở nông thôn và thành thị tiến tới Tổng khởi nghĩa.
- Bài học về việc kết hợp giữa đấu tranh và xây sựng để ngày càng vững mạnh về tổ chức, tư tưởng chính trị.
Qua các dạng đề thi trên các em thấy rắng: khi chúng ta đã nắm vững kiến thức rồi còn cần phải nhận dạng cho đúng các yêu cầu của đề thi để theo đó làm bài thi.Mỗi dạng đề có một yêu cầu riêng của nó, vì vậy, cần phải dựa vào các yêu cầu đó mà trả lời cho đúng trọng tâm của đề ra.
Không có nhận xét nào...