1. Kĩ năng ghi nhớ các sự kiện lịch sử cơ bản :
Học lịch sử không bắt buộc học sinh phải học thuộc lòng một cách máy móc, một lúc phải nhớ nhiều sự kiện, song hải biết ghi nhớ, hiểu một số sự kiện quan trọng, gắn với niên đại, địa danh, nhân vật lịch sử. Nếu không ghi nhớ và không hiểu sự kiện lịch sử thì không thể nào làm tốt bài thi lịch sử. Bởi vì, bài lịch sử không thể viết như một bài chính trị, mà cần phải có sự kiện để chứng minh. Chẳng hạn, khi học về cách mạng tháng Tám năm 1945, các em phải ghi nhớ và hiểu về Hội nghị toàn quốc từ 14-15/8/1945, Đại hội quốc dân Tân Trào từ 16-17/8/1945, hay cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội (19/8/1945); Ở Huế (23/8/1945); Ở Sài Gòn (25/8/1945)....
Muốn ghi nhớ tốt sự kiện lịch sử, học sinh phải tự tìm cho mình một cách nhớ riêng, làm thế nào để sau mỗi lần học xong các bài các chương trình lịch sử các em còn đọng lại trong mình các sự kiện cần nhớ. Sau đây là một vài gợi ý về cách ghi nhớ:
Thứ nhất, ghi nhớ thời gian xảy ra các sự kiện lịch sử. Mỗi bài mỗi chương đều có những sự kiện gắn với thời gian nhất định. Các em cần có kĩ năng ghi nhớ logic, biết tìm ra điểm tựa đẻ nhớ có thể lập dàn ý lập bảng hệ thống hóa.
Chẳng hạn, khi học về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (27/9/1940); khởi nghĩa Nam Kì (23/11/1940); Binh biến Đô Lương (14/1/1941), các em có thể ghi nhớ bắng cách: lấy mốc khởi nghĩa Bắc Sơn làm chuẩn rồi suy ra cứ cách nhau hai tháng diễn ra một sự kiện hay các sự kiện đều diễn ra trong các tháng lẻ.
Các em có thể ghi nhớ một cách máy móc các sự kiện, giữa thời gian và địa điểm xảy ra sự kiện. Ví dụ, khi học bài Chiến dịch Điện Biên Phủ các em phải nắm vững ba đợt tấn công của của quân ta vào cứ điểm Điện Biên Phủ bằng cách lấy ngày 13/3/1954 làm ngày mở đầu, rồi dùng sự kiện ngày Quốc tế phụ nữ (8/3) làm điểm tựa và suy ra, cách năm ngày đến ngày quân ra mở cuộc tấn công đầu tiên vào cứ điểm Điện Biên Phủ và tính ra rằng đợi 1 diến ra trong 5 ngày... cứ như vậy các em tìm cách nhớ đợt hai và ba.
Thứ hai, ghi nhớ các nhân vật lịch sử. Thông thường trong lịch sử đều gắn liền các sự kiện với nhân vật lịch sử nhất định, để dễ ghi nhớ các nhân vật lịch sử, theo chúng tôi nghĩ có hai cách: một là lấy người để nói việc,hai là lấy việc để nói người.Ví dụ, khi nói về Chiến thắng Bạch Đằng, các em nghĩ ngay đến Ngô Quyền hay khi nó về Hồ Chí Minh chúng ta có thể liên hệ đến bản Tuyên ngôn Độc lập hoặc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến....
2. Kĩ năng khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử:
Khái quát và tổng hợp các sự kiện và một yêu cầu rất quan trọng trong học tập lịch sử. Khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử là trên cơ sở nắm vững từng sự kiện, phải biết xâu chuỗi lại thành một hệ thống các sự kiện thể hiện bản chất của một thời kì hoắc một giai đoạn lịch sử với những nét nổi bật của nó. Ví dụ, khi học xong giai đoạn lịch sử lịch sử 1930-1945, các em phải biết khái quát, tổng hợp để chứng minh Cách mạng tháng Tám giành thắng lợi trong 15 ngày nhưng phải được chuẩn bị trong 15 năm với các lần diễn tập (1930-1931); (1936-1939); (1939-1945).
Để khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử, trước hết các em phải biết lựa chọn những sự kiện lịch sử tiêu biểu trong từng bài, trên cơ sở đó sắp xếp, hệ thống hóa kiến thức theo thứ tự thời gian. Ví dụ, khi học về "Qúa trinhg hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ năm 1919 đến năm 1930", các em phải khái quát các sự kiện cơ bản: Năm 1919 đưa yêu sách đến Hội nghị Vécxai; năm 1920 đọc sơ thảo Luận cương của Leenin về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa, bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế III và tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp; năm 1921 thành lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa và viết Báo "Người cùng khổ"; năm 1925 thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và năm 1930 thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Khi đã nêu được các mốc thời gian quan trọng, các em dựa vào đó viết bài lịch sử khái quát, tổng hợp.
3. Kĩ năng liên hệ, so sánh, đối chiếu tài liệu lịch sử
Với kĩ năng này yêu cầu các em phải biết liên hệ, so sánh, đối chiếu tài liệu lịch sử đang học với hiện tại. Công việc này được tiến hành trên cơ sở nắm vững sự kiện đang học và hiểu rõ tình hình, nhiệm vụ hiện nay. Có nhiều biện pháp tiến hành:
Một là, rút ra bài học kinh nghiệm quý báu của quá khứ cho hiện tại. Ví dụ, bài học kinh nghiệm về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với thắng lợi của Cách mạng Việt Nam; bài học về xây dựng Mặt trận đoàn kết toàn dân... Những bài học này được vận dụng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay; kiên trì con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa đã được Đảng ta lựa chọn; thực hiện các chủ trương chính sách, chính sách của Đảng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hai là, so sánh, đối chiếu hai sự kiện khác nhau để rút ra bản chất của chúng. Ví dụ,so sánh điểm khác nhau cơ bản giữa Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) với Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954) để thấy bước tiến của ta trong đấu tranh ngoại giao.
Điểm khác nhau cơ bản: Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946), Chính phủ Pháp công nhận nước ta là một quốc gia tự do, nằm trong Liên hiệp Pháp và trong Liên bang Đông Dương. Còn trong Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954), Pháp và các nước tham dự hội nghị cam kết tôn trọng độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ ba nước Đông Dương.
Trong lúc kí hiệp định Sơ bộ(6/3/1946) do ta còn yếu hơn địch nên ta phải chấp nhận điều khoản đó. Đây là sách lược mềm dẻo để phân hóa kẻ thù. Còn trong khi kí hiệp định Giơnevơ ta đã giành được thắng lợi quyết định ở Điện Biên Phủ, quyết định sự thất bại của thực dân Pháp ở Đông Dương. So với hiệp định Sơ bộ, Hiệp định Giơnevơ là một bước tiến vượt bậc trong đấu tranh ngoại giao của ta.
4. Kĩ năng lập bảng thống kê các niên đại, sự kiện lịch sử:
Để nắm vững, nhớ lâu các mốc thời gian diễn ra các sự kiện lịch sử đòi hỏi các em phải lập bảng thống kê về niên đại và sự kiện lịch sử. Việc làm này vừa giúp các em hệ thống hóa toàn bộ các sự kiện theo từng chương, từng giai đoạn hay cả một quá trình lịch sử.
5. Kĩ năng làm một số bài tập thực hành cần thiết để ghi nhớ các sự kiện lịch sử:
Thông qua các bài tập lịch sử để các em hiểu sâu sắc hơn các sự kiện lịch sử. Bài tập lịch sử nhằm phát triển tư duy học tập lịch sử của các em.Có nhiều loại bài tập lịch sử như: nhóm bài tập nhận biết lịch sử, nhằm tái tạo hình ảnh quá khứ, rèn luyện kĩ năng ghi nhớ, tái hiện lịch sử một cách chính xác. Nhóm bài tập nhận thức lịch sử, đòi hỏi các em tìm hiểu bản chất sự kiện, phù hợp với trình độ của mình.Nhóm bài tập thực hành, nhằm rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn, nâng cao trình độ tư duy lịch sử.
Học lịch sử không bắt buộc học sinh phải học thuộc lòng một cách máy móc, một lúc phải nhớ nhiều sự kiện, song hải biết ghi nhớ, hiểu một số sự kiện quan trọng, gắn với niên đại, địa danh, nhân vật lịch sử. Nếu không ghi nhớ và không hiểu sự kiện lịch sử thì không thể nào làm tốt bài thi lịch sử. Bởi vì, bài lịch sử không thể viết như một bài chính trị, mà cần phải có sự kiện để chứng minh. Chẳng hạn, khi học về cách mạng tháng Tám năm 1945, các em phải ghi nhớ và hiểu về Hội nghị toàn quốc từ 14-15/8/1945, Đại hội quốc dân Tân Trào từ 16-17/8/1945, hay cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội (19/8/1945); Ở Huế (23/8/1945); Ở Sài Gòn (25/8/1945)....
Muốn ghi nhớ tốt sự kiện lịch sử, học sinh phải tự tìm cho mình một cách nhớ riêng, làm thế nào để sau mỗi lần học xong các bài các chương trình lịch sử các em còn đọng lại trong mình các sự kiện cần nhớ. Sau đây là một vài gợi ý về cách ghi nhớ:
Thứ nhất, ghi nhớ thời gian xảy ra các sự kiện lịch sử. Mỗi bài mỗi chương đều có những sự kiện gắn với thời gian nhất định. Các em cần có kĩ năng ghi nhớ logic, biết tìm ra điểm tựa đẻ nhớ có thể lập dàn ý lập bảng hệ thống hóa.
Chẳng hạn, khi học về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (27/9/1940); khởi nghĩa Nam Kì (23/11/1940); Binh biến Đô Lương (14/1/1941), các em có thể ghi nhớ bắng cách: lấy mốc khởi nghĩa Bắc Sơn làm chuẩn rồi suy ra cứ cách nhau hai tháng diễn ra một sự kiện hay các sự kiện đều diễn ra trong các tháng lẻ.
Các em có thể ghi nhớ một cách máy móc các sự kiện, giữa thời gian và địa điểm xảy ra sự kiện. Ví dụ, khi học bài Chiến dịch Điện Biên Phủ các em phải nắm vững ba đợt tấn công của của quân ta vào cứ điểm Điện Biên Phủ bằng cách lấy ngày 13/3/1954 làm ngày mở đầu, rồi dùng sự kiện ngày Quốc tế phụ nữ (8/3) làm điểm tựa và suy ra, cách năm ngày đến ngày quân ra mở cuộc tấn công đầu tiên vào cứ điểm Điện Biên Phủ và tính ra rằng đợi 1 diến ra trong 5 ngày... cứ như vậy các em tìm cách nhớ đợt hai và ba.
Thứ hai, ghi nhớ các nhân vật lịch sử. Thông thường trong lịch sử đều gắn liền các sự kiện với nhân vật lịch sử nhất định, để dễ ghi nhớ các nhân vật lịch sử, theo chúng tôi nghĩ có hai cách: một là lấy người để nói việc,hai là lấy việc để nói người.Ví dụ, khi nói về Chiến thắng Bạch Đằng, các em nghĩ ngay đến Ngô Quyền hay khi nó về Hồ Chí Minh chúng ta có thể liên hệ đến bản Tuyên ngôn Độc lập hoặc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến....
2. Kĩ năng khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử:
Khái quát và tổng hợp các sự kiện và một yêu cầu rất quan trọng trong học tập lịch sử. Khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử là trên cơ sở nắm vững từng sự kiện, phải biết xâu chuỗi lại thành một hệ thống các sự kiện thể hiện bản chất của một thời kì hoắc một giai đoạn lịch sử với những nét nổi bật của nó. Ví dụ, khi học xong giai đoạn lịch sử lịch sử 1930-1945, các em phải biết khái quát, tổng hợp để chứng minh Cách mạng tháng Tám giành thắng lợi trong 15 ngày nhưng phải được chuẩn bị trong 15 năm với các lần diễn tập (1930-1931); (1936-1939); (1939-1945).
Để khái quát, tổng hợp các sự kiện lịch sử, trước hết các em phải biết lựa chọn những sự kiện lịch sử tiêu biểu trong từng bài, trên cơ sở đó sắp xếp, hệ thống hóa kiến thức theo thứ tự thời gian. Ví dụ, khi học về "Qúa trinhg hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ năm 1919 đến năm 1930", các em phải khái quát các sự kiện cơ bản: Năm 1919 đưa yêu sách đến Hội nghị Vécxai; năm 1920 đọc sơ thảo Luận cương của Leenin về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa, bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế III và tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp; năm 1921 thành lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa và viết Báo "Người cùng khổ"; năm 1925 thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và năm 1930 thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Khi đã nêu được các mốc thời gian quan trọng, các em dựa vào đó viết bài lịch sử khái quát, tổng hợp.
3. Kĩ năng liên hệ, so sánh, đối chiếu tài liệu lịch sử
Với kĩ năng này yêu cầu các em phải biết liên hệ, so sánh, đối chiếu tài liệu lịch sử đang học với hiện tại. Công việc này được tiến hành trên cơ sở nắm vững sự kiện đang học và hiểu rõ tình hình, nhiệm vụ hiện nay. Có nhiều biện pháp tiến hành:
Một là, rút ra bài học kinh nghiệm quý báu của quá khứ cho hiện tại. Ví dụ, bài học kinh nghiệm về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với thắng lợi của Cách mạng Việt Nam; bài học về xây dựng Mặt trận đoàn kết toàn dân... Những bài học này được vận dụng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay; kiên trì con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa đã được Đảng ta lựa chọn; thực hiện các chủ trương chính sách, chính sách của Đảng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hai là, so sánh, đối chiếu hai sự kiện khác nhau để rút ra bản chất của chúng. Ví dụ,so sánh điểm khác nhau cơ bản giữa Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) với Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954) để thấy bước tiến của ta trong đấu tranh ngoại giao.
Điểm khác nhau cơ bản: Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946), Chính phủ Pháp công nhận nước ta là một quốc gia tự do, nằm trong Liên hiệp Pháp và trong Liên bang Đông Dương. Còn trong Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954), Pháp và các nước tham dự hội nghị cam kết tôn trọng độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ ba nước Đông Dương.
Trong lúc kí hiệp định Sơ bộ(6/3/1946) do ta còn yếu hơn địch nên ta phải chấp nhận điều khoản đó. Đây là sách lược mềm dẻo để phân hóa kẻ thù. Còn trong khi kí hiệp định Giơnevơ ta đã giành được thắng lợi quyết định ở Điện Biên Phủ, quyết định sự thất bại của thực dân Pháp ở Đông Dương. So với hiệp định Sơ bộ, Hiệp định Giơnevơ là một bước tiến vượt bậc trong đấu tranh ngoại giao của ta.
4. Kĩ năng lập bảng thống kê các niên đại, sự kiện lịch sử:
Để nắm vững, nhớ lâu các mốc thời gian diễn ra các sự kiện lịch sử đòi hỏi các em phải lập bảng thống kê về niên đại và sự kiện lịch sử. Việc làm này vừa giúp các em hệ thống hóa toàn bộ các sự kiện theo từng chương, từng giai đoạn hay cả một quá trình lịch sử.
5. Kĩ năng làm một số bài tập thực hành cần thiết để ghi nhớ các sự kiện lịch sử:
Thông qua các bài tập lịch sử để các em hiểu sâu sắc hơn các sự kiện lịch sử. Bài tập lịch sử nhằm phát triển tư duy học tập lịch sử của các em.Có nhiều loại bài tập lịch sử như: nhóm bài tập nhận biết lịch sử, nhằm tái tạo hình ảnh quá khứ, rèn luyện kĩ năng ghi nhớ, tái hiện lịch sử một cách chính xác. Nhóm bài tập nhận thức lịch sử, đòi hỏi các em tìm hiểu bản chất sự kiện, phù hợp với trình độ của mình.Nhóm bài tập thực hành, nhằm rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn, nâng cao trình độ tư duy lịch sử.
Không có nhận xét nào...